Seçim öncesi gerek muhalefet parti liderlerinden gerekse iktidar da olan siyasi parti liderlerinin verdikleri sözler, müjdeler niteliğinde olup, şimdi bu müjdelerin sadece seçim propagandası için yapılmış olduğu ortaya çıktı. İşte düzenimiz, işte geleceğimiz…

Seçimlerin ardından gözlerin çevrildiği yeni kabine açıklandı. Ekonominin başına Mehmet Şimşek getirildi. Piyasaların Şimşek ismine nasıl tepki vereceği merak edilirken, dolar kuru rekor üstüne rekor kırmaya devam ediyor.

Yeni haftaya yeni rekor Dolar/TL, pazartesi gününe yüzde 0,94 yükselişle 21,12’den başladı. Yukarı yönlü hareketini hızlandıran dolar kuru 21,25 sınırını da aştı. Saat 16.40 itibariyle dolar kuru 21,26’nın da üzerine çıkarak 21,2655 seviyesini gördü. Kapalıçarşı’da dolar/TL 21,38 seviyesinden satılırken, bankaların satış kuru ise 22 liranın üzerinde. Euro da rekor kırdı. Euro/TL kurunda da hareketlilik sürüyor. Gece saatlerinde bankalar arası piyasada 23 liranın üzerini gören kur, aynı saatlerde 22,90 seviyesinin üzerinde işlem görüyor. Mehmet Şimşek’in sözleri gündemde…

Hafta sonu açıklanan yeni kabinede ekonomi yönetiminin başına geçen Mehmet Şimşek, dün Hazine ve Maliye Bakanlığı görevini devralırken “şeffaflık”, “öngörülebilirlik”, “fiyat istikrarı” gibi “piyasa dostu” kavramlar kullanmış, Türkiye’nin “Rasyonel zemine dönmekten başka çaresi yok” demişti.

Ekonomide rasyonel zemin ne anlama gelmektedir?

Rasyonel kelimesi dilimize Fransızca’dan geçmiştir. Bu kelimenin kökeni Latince’ye dayanır. Latince ratio (oran, gerekçe, yargı akıl) sözcüğüne eklenen al ekiyle kelime türetilmiştir. Latince’de rationalis olarak kullanılan kelime, Fransızca’ya rationel olarak geçmiştir. Dilimizde ise rasyonel olarak yer edinmiştir. Kelime anlamı olarak ‘akla uygun, akılcı’ anlamlarına gelir. Güncel TDK sözlüğünde rasyonel kelimesinin anlamı ‘akla uygun, aklın kurallarına dayanan, ölçülü, ussal, hesaplı’ olarak açıklanmıştır. Örnek cümle olarak ise ‘Rasyonel bir çalışma.’ cümlesi örnek gösterilmiştir.

Rasyonel Ne Demek?

Rasyonellik ilk olarak felsefi bir önerme olarak ortaya çıkmıştır. Rasyonellikte ölçüt alınan şey gerçeklik ve doğruluktur. Akla dayalı ve akla uygun olan durumların önermesi için kullanılmış bir terimdir. Akılcılık olarak da tanımayabileceğimiz rasyonellik, ekonomide, psikolojide, siyaset biliminde ve sosyolojide yer edinmiştir. Farklı alanlardaki çalışmalarda önemli bir kavram olarak karşımıza çıkan rasyonellikte neyin rasyonel olduğunu belirlemek önemlidir. Yapılacak şeyin akılcılığa uygun olup olmadığını belirlemek için ise şüpheci bir yaklaşım yapılmalıdır. Yani herhangi bir alandaki çalışmalarda sergilenen bir davranışın rasyonellik zeminine oturması ise araştırmalar, mantıksal formüller ve tartışmalardan yararlanılır.

Bir düşüncenin de rasyonel olarak kabul edilmesi için bazı kriterleri karşılaması gerekir. Örneğin kullanılan kavramlar birbirleriyle tutarlı olmalı, bilgili topluluk tarafından kabul edilmeli ve bazı problemlerden doğan düşünce ve kavramlar ele alınmalıdır. Rasyonel akıl yürütme dediğimiz olay ise açık, iletilebilir, karşı çıkılabilir ve tekrarlanabilir olmalıdır. Sonuç olarak rasyonel akıl yürütme dediğimiz olay, insanların belirli kurallara dikkat ederek mantık çerçevesinde düşünüp ona göre hareket etmesidir diyebiliriz.

Rasyonel akıl yürütme sonucunda ise, rasyonel zemine oturtulan planlar neticesinde bir sorunun çözümü için en uygun yöntem bulunmuş, mantıkla hareket edilmiş ve farklı dezavantajlar ile avantajlar ele alınarak en çıkarlı sonuç elde edilmiştir.

İşte şimdi bu durumda yapılacak olan tek şey, beklemek ve sabır etmek olacaktır. İçerisinde bulunduğumuz bu kısacık “politik” kişilerin çok yüzlülüklerinin ne zaman ve ne şekilde düzeleceğini sabırla beklememiz gerekir.

Kabinenin açıklanmasından hemen sonra ilk çalışma gününün sabahında önce ekmek fiyatında ki bir artma ile düzenin içine girdiğimizi anlamış bulunmaktayız. Ekmek zammının yapılmasını örnek olarak gösterilerek her an kullanmak zorunda olduğumuz gerekli olan ihtiyaç malzemelerinde de artma olduğu gibi, satıcının ellerinde bulunan ihtiyaç malzemelerinin satışında bir yavaşlama oldu. Bu yavaşlama sadece satıcının bir gün sonraki durumunu bilmemesinden kaynaklanmaktadır. Yarın ellerinde ki malzemenin daha da artacağını düşünerek mümkün olduğunca satış yapmak istenilmemektedir.

Bunun yanında TCMB’nin 100 milyar doların altına düşen rezervleri bir başka sorun oluşturuyor. Devlet borçları karşılamak için son dönemde çok sayıda kamu borçlanmasına gitti. Nedeni ise Kur Korumalı da faizleri ödemek.

Hazine finans şirketlerine verdiği yetki ile yaptığı anlaşmalarla Afrika ülkelerini bile seçmediği yöntemlerle çılgın borçlanmalara gitti. Yüzde 9’lara dayanan faiz oranları hiçbir dünya devleti vermiyor. Amerika yüzde 1’le borçlanırken, çılgın faizlerin “Ülkeyi batağa sürüklüyor” yorumlarının yapılmasına neden oluyor.

Yapılacak tek şey, masrafları kısarak, minimum bir yaşam içine girerek düzenin düzelmesini beklemek… Ümit etmek…